Nerazmrsivi čvor: Manirizam Hansa Baldunga Griena - Aleksandar Bečanović

"Knjiga Nerazmrsivi čvor je totalna analiza jednog umjetnika i njegovog kreativnog
puta. Na koncu, Bečanovićev Baldung Grien jedan je od najzanimljivih slikara sjevernoevropske
umjetnosti. Riječ je o interpretaciji o koju se ne možete oglušiti, o
„otkrivanju“ slikara, uslovno rečeno, skrajnutog u istorijama umjetnosti.
Ključna riječ je manirizam, to je šifra za ovog autora, i jednog i drugog, zapravo – i
Baldunga, ali i Bečanovića. I sve ono što ide uz manirizam – od samosvijesti do
fetišizma, od ironije do temeljne subverzije.
Ova knjiga nenadmašnog pripovjednog i interpretativnog erosa, istovremeno je
studija o fenomenu Sjeverne renesanse. Nakon Bečanovićeve interpretacije duha i
puta Sjeverne renesanse van Eyck, Dürer i Baldung ukazuju se kao helenski tragičarski
trio Eshil – Sofoklo – Euripid sa svim pridruženim značenjima: onoga koji
je prvi velikan, onoga koji je najsavršeniji i onoga koji veliku priču prevodi u fetišističku
orgiju."
Balša Brković

"Bečanovićeva studija o Hansu Baldungu Grienu počinje kao gotički roman: iskopavanjem
mrtvaca i uzimanjem pramena kose. Taj čin nije samo bizarni istorijski
detalj, već i tačka preokreta, simbolička scena jednog od ključnih preobražaja modernosti:
od renesansne reprezentacije ka manirističkoj ikonografiji ekscesa, deformacije
i psihovizuelne nelagode.
Ono što dalje slijedi nije samo umjetničko-istorijska studija, već interpretativna vrtoglavica.
Bečanović ne čita Baldungov opus kao niz djela, već kao sistem simptoma:
mračna energija slika, viškovi koji se ne mogu ukrotiti, detalji koji opsjedaju
pogled. Dojke, nabori, velovi, zmijske i ljudske morfologije više ne prikazuju, one
prizivaju. Slika više ne komunicira već zavodi, sablažnjava, hipnotiše, proizvodi tjeskobu.
U središtu tog vizuelnog i teoretskog delirijuma nalazi se fetiš, „fascinantni
spoj imaginarnog i realnog“, eksces značenja koji istovremeno sabotira interpretaciju
i neumoljivo je proizvodi.
Nerazmrsivi čvor nije tek jedna uobičajena studija o velikom slikaru. U pitanju je
psihoanalitički noir i hermeneutički horor u kojem Dürerov pramen kose, Adamovo
međunožje i voajeristički kadar Baldungove Eve dobijaju opscenu narativnu
aktivnost."
Vladimir Vujošević