Orkanski visovi na filmu

Orkanski visovi na filmu – Oluja likova Emili Bronte

Jedini roman engleske književnice Emili Bronte Orkanski visovi od momenta objavljivanja bio je predmet kritike zbog snažnih opisa duševne i fizičke surovosti, provokacija strogih viktorijanskih načela moralnosti, verskog licemerja, društvenih klasa i neravnopravnosti među polovima. Mnogo godina kasnije, ovaj klasik ne prestaje da izaziva interesovanje i inspiriše stvaraoce u raznim filmskim, televizijskim, pozorišnim, muzičkim adaptacijama (Kejt Buš i njen prvi singl Wuthering Heights, između mnogobrojnih).

Prva poznata adaptacija je iz 1920. godine koju je režirao A. V. Brembl. U pitanju je bio nemi film, a i dalje ostaje nepoznato da li je išta od materijala ostalo sačuvano.

Jedna od značajnijih ranijih verzija je ona iz 1939. godine u kojoj Merl Oberon tumači lik Ketrin, a Lorens Olivije mračnog i zanosnog Hitklifa. Film Reditelja Vilijama Vajlera je bio nominovan za Najbolji film na 12. Dodeli Oskara, ali i u još 7 drugih kategorija, osvojivši onaj za Najbolju kinematografiju (crno-beli film).

Luj Bunjuel, jedan od najznačajnijih i najuticajnijih režisera svih vremena, snimio je verziju na španskom iz 1954. godine. Zavodljivog junaka romana Emili Bronte preneo je za potrebe adaptacije harizmatični Horhe Mistral (Alehandro), a hirovitu junakinju Ketrin tumačila je Irasema Dilijan (Katalina). Kritike su bile veoma pozitivne.

Robert Fuest je 1970. režirao film, koji prati narativnu nit holivudskog (samo prvu generaciju). Glavne uloge tumače Timoti Dalton i Ana Kalder-Maršal. Film je bio komercijalni uspešan, uprkos kritikama koje nisu bile blage.

Piter Kosmincki je potpisao režiju za narednu adaptaciju, iz 1992 godine. Uloge su tumačili Žilijet Binoš i Ralf Fajns (njegov prvi angažman). Za razliku od prethodnih verzija, ova je uključila i narednu generaciju, po ugledu na originalan materijal. Film je pretežno negativno komentarisan.

Rediteljka i bivša glumica Andrea Arnold snimila je 2011. godine film Orkanski visovi. Glavne uloge tumačili su Kaja Skodelario i Džejms Houson. Scenario su prilagodile Andrea Arnold i Olivija Hetrid. Pažnja je posvećena pretežno detinjstvu i adolescenciji, a glumac Džejms Houson ima egzotično poreklo, što odgovara opisu junaka u knjizi.

Najnovija verzija koja će se u bioskopima pojaviti 2026. godine. Režiju potpisuje Emerald Fenel, a glavne junake tumače Margo Robi i Džejkob Elordi.

BBC je producirao adaptaciju televizijskog filma 1948. koji je režirao Džordž Mor O’Feral. Kiron Mur i Ketrin Blejk su bili glavni glumci.

Televizijska verzija koju je režirao Rudolf Kartije, a za koji je scenario napisao Najdžel Nil, prikazana je 1953. godine. Glavne uloge su pripale Ričardu Todu. Uprkos tome što mali deo materijala ostao sačuvan, Najdželov scenario je korišćen u mnogim kasnijim adaptacijama ovog klasika.

Televizijska verzija koju je Nil MekMej adaptirao 1998. godine režirao je Dejvid Skajner. Glavne uloge su pripale Robertu Kavani i Orli Bredi. MTV je 2003. prikazao modernu verziju kultne priče, gde su Erika Kristensen i Majk Vogel pokušali osavremeniti literarni ljubavni par.

Italijansku televizijsku adaptaciju Cine tempestose režirao je Fabricio Kosta 2004. a  Alesio Boni i Anita Kaprioli glume Hitklifa i Ketrin.

Roman je nekoliko puta poslužio kao inspiracija za televizijske serije. Čak 3 puta je bio inspiracija  za telenovele Cumbres Borrascosas, i to u Meksiku 1964. i 1979. i Venecueli 1976. godine.

1967. godine je seriju od 4 epizode koju je režirao Piter Šašdi, a glavne uloge su pripale Andželi Skular i Ijanu Makšejnu. Serija je snimljena većinom u predelima Jorkšira. Originalno je serija snimljena u boji, ali se materijal greškom oštetio. Sačuvane su crno-bele dostupne u raznim formatima.

Piter Hamond je za televiziju BBC snimio mini-seriju od 5 epizoda 1978. godine u kojoj je Ken Hačison  glumio Hitklifa, a Kej Edšed Ketrin. Serija je uključila i događaje nakon smrti glavne junakinje i predstavlja jednu od najvernijih verzija izvornog teksta.

Seli Vejnrajt je adaptirala scenario za seriju Sparkhouse 2002. godine, koja predstavlja moderan pristup romanu, gde su rodne uloge preokrenute. Seriju od 3 epizode je za BBC snimila Robin Šeperd, a glavne uloge su pripale Sari Smart i Džozefu Makfadenu. Zanimljivo je i da je Sara Smart 1998. godine tumačila ulogu mlade Ketrin.

Koki Gidroic je režirala 2009. godine seriju od 2 epizode, a scenario je adaptirao Piter Bauer. Uloge tumače Tom Hardi i Šarlot Rajli. Serija je imala mešovite osvrte, a mahom su kritičari komentarisali zahtevan zadatak koji daje adaptacija ovog književnog dela. Kao razlog naveli su prevelik broj likova u inače jednostavnoj naraciji, kao i iritantni junaci. Pohvaljena je gluma Toma Hardija, ali je zaključnu epizodu označila kao slabu, toliko da čak ni njegov doprinos nije mogao da poboljša utisak.

Ivan Radovanović